Diaconaat en discipelschap in een veranderende samenleving

De veranderingen in de samenleving hebben gevolgen voor de kerk. Want wat betekent de afname van het aantal christenen in de samenleving voor de kerk? Wat betekent het dat mensen meer in hun eigen kracht moeten staan en moeten participeren in netwerken die niet meer te labelen zijn aan zuilen van overtuigingen?

Wat betekent dit voor het diaconaat in je eigen buurt, je wijk en je kerkelijke gemeente? Kerken stonden bekend als sociaal bewogen en betrokken. Geldt dit nu op een andere manier voor christenen?

Als kerken zijn we onderweg naar morgen. De verdergaande veranderingen in de maatschappij zullen ook leiden tot verdergaande veranderingen binnen de kerk. En waar gaat dat heen?

Op 10 oktober belichten vier sprekers de verschillende aspecten van de transitie in de samenleving en de effecten daarvan voor de christelijke gemeenten.

TRANSITIE IN DE SAMENLEVING – Cors Visser (directeur ForumC)

Kerkgangers behoren in de samenleving tot een minderheid (10%). Een samenleving waarin kerken niet meer de bakens in de samenleving zijn, maar de bankgebouwen, de vrije moraal en het individualisme. Die verandering is al decennia gaande waarbij de kerk steeds meer buiten beeld is geraakt. De transitie wordt waargenomen door kerken, maar waar die toe leidt is onduidelijk. Wat is transitie precies en waar kantelt de samenleving? En wat betekent deze verandering voor geloofsgemeenschappen in een samenleving zonder God? Kerken lijken zich meer bewust te worden van hun relevantie voor de wereld ‘daarbuiten’. Dat heeft gevolgen voor de manieren van kerk zijn nú. Kerken moeten onder ogen zien dat die transitie in de samenleving volop gaande is en van betekenis is voor de kerken. En dat de wens van verandering centraal komt te staan voor de kerken.

TRANSITIE IN DE KERK – James Kennedy (hoogleraar UvA) en Sake Stoppels (universitair docent VU)

Veranderingen in de maatschappij zijn juist ook in de kerken merkbaar in levensstijl en individualisme. Verschillen in generaties laten zich meer en meer gelden. Jongeren kiezen niet meer vanzelfsprekend voor de kerk, maar geloven wel op hun manier in God of knutselen ‘het’ zelf in elkaar. Andere manieren van kerk-zijn worden onderzocht, nieuwe activiteiten om het evangelie van God opnieuw en in hun taal te leren kennen. Inspiratie voor de zin van het bestaan wordt gezocht op een eigen manier, waarbij discipelschap zich als begrip meer en meer doet gelden. Maar wat betekent dat concreet voor de kerkganger anno 2014? Hoe ga je met al die veranderingen als kerken om? Ga je opnieuw je profiel opstellen en een nieuwe visie voor de toekomst verwoorden of zoek je het in het beheersen van systemen en rituelen? En hoe ga je om met de randen van de kerk? Zijn ze een uitdaging om je als kerk weer te laten zien? Als sociale netwerk kerk? Is er een cultuuromslag nodig voor het verlangen naar de weg van het Koninkrijk van God?

James Kennedy geeft een schets van de kerk vanuit cultuurhistorisch perspectief en zal daarin prikkelen hoe de kerk zich meer kan laten zien in de samenleving.

Sake Stoppels zoomt in op nieuwe vormen van gemeenschappen en kerken en zal daarbij de verschillende profielen verkennen. En dan niet alleen missionair, maar ook van nieuwe vormen van toerusting in gemeenschappen zelf.

TRANSITIE – GEVOLGEN VOOR DIACONAAT & CIVIL SOCIETY – Roel Kuiper (hoogleraar TU Kampen)

Het onderzoek Diaconaat 2020 laat zien dat er binnen de kerken een verlangen is om het diaconaat in de samenleving een bredere formele plek te geven. Het is de wens van de gemeenteleden om zowel naar binnen als naar buiten toe diaconaal actief te zijn waarbij samenwerking met externe organisaties zeker niet geschuwd moet worden. De kerk krijgt daardoor een meer relevante plek in de samenleving. Extern diaconaat zorgt voor bewustmaking van de betekenis christen te zijn. Christelijke overtuigingen moet je in praktijk brengen en dat is een keuze die moeite of pijn kan kosten.

Verder stuurt de regering aan op een participatiesamenleving. In zeer beknopte vorm komt dat hier op neer: de burger moet zichzelf kunnen redden en daar waar dat minder goed lukt komt er zorg van een sociaal netwerk. Zal met het terugdringen van de verzorgingsstaat de rol van de kerk weer belangrijker gaan worden in onze samenleving? Wordt de kerk de ‘gatenvuller’ voor de samenleving? Wat heeft zij nodig om die verwachting waar te maken? En is die verwachting reëel?

Civil society geeft woorden aan de vrijwillige kracht in het midden van de samenleving. Niet alleen (professionele) organisaties steunen daarop, ook en juist vooral kerken. Maar wat is de identiteit van de kerken en hoe kunnen ze van daaruit verbinding leggen met (de transitie in) de samenleving? Die identiteit ligt in de navolging van Christus. Dat is dan ook het vertrekpunt om opnieuw bewust te worden van de betekenis van kerken voor een samenleving die zonder God denkt haar toekomst te kunnen invullen.

In acht themaworkshops komen praktische aspecten en praktijkvoorbeelden aan de orde.

• Kerkelijke thuiszorg / Esmée Wiegman

• De-institutionalisering en jongeren / Moniek Mol

• Zorgzame kerk in de samenleving; maar hoe? / Carla van der Vlist

• Samen werken loont / Alle Broersma en Wim Moggré

• Samenwerken met en vanuit een welzijnsorganisatie / Joost Smit

• Als discipel verbinding zoeken met je omgeving / Johannes van den Akker

• Missionair en diaconaal? / Bram Dingemanse

• Participatiesamenleving, eigenkracht of diaconale kracht / Paul Blokhuis en Gert Stam.

Het symposium stimuleert na te denken hoe de christelijke gemeente relevant kan zijn in een tijd waarin de wereld om haar heen verandert.

We zijn onderweg naar de morgen waarop Gods belofte in vervulling gaat van een nieuwe aarde. Hij houdt tot aan die tijd Zijn kerk in handen. Dit ontslaat ons niet van het zoeken naar nieuwe wegen en moedigt ons aan het van Hem te blijven verwachten!

Predikanten, ouderlingen, diakenen, studenten theologie, werkgroepleden en geïnteresseerde gemeenteleden worden uitgenodigd om deel te nemen.

Organisatie: Praktijkcentrum voor onderzoek en dienstverlening in de kerken www.praktijkcentrum.org, samen met het

Platform Diaconale Samenwerking (GKv, CGK en NGK)

Wanneer: vrijdag 10 oktober 2014, van 10.00 – 16.00 uur

Waar: Pniëlkerk, Ghandistraat 2, Veenendaal

Info: www.kerkonderwegnaarmorgen.nl